नासाका अनुसार, त्यहाँ जीवनको सम्भाव्यता पनि देखिएको छ। सौर्यमण्डल बाहिर जीवनको सम्भाव्यता फेला परेको यो पहिलो ग्रह हो।
यो ग्रह पृथ्वीभन्दा एक सय प्रकाश वर्ष टाढा छ। सोमबार अमेरिकी एस्ट्रोनोमिकल सोसाइटीको बैठकमा नयाँ ग्रह पत्ता लागेको जानकारी दिइएको थियो।
यो ग्रह अरू दुई ग्रहसँगै ‘टिओआइ ७००’ नाम दिइएको एक ताराको वरिपरि घुम्छ। यो ताराको पिण्ड र आकार सूर्यभन्दा आधा कम छ भने तापक्रम लगभग आधा छ।
यही ताराका नाममा नयाँ पत्ता लागेको ग्रहको नाम हाललाई ‘टिओआइ ७०० डि’ राखिएको छ। वैज्ञानिकहरूका अनुसार यो तारा र ग्रहको दूरी सही अनुपातमा छ, जसले यहाँ पानी अडिन सक्छ।
अन्तरिक्ष यात्रीहरूले नासाको एक विशेष किसिमको टेलिस्कोपबाट यी सबै पत्ता लगाएका हुन्। उनीहरूले नयाँ ग्रह र त्यहाँको वातावरणको नमूनासमेत बनाइसके। यसबाट उनीहरू ग्रहमा जीवन सम्भाव्यताबारे थप अध्ययन गर्नेछन्।
यो खोज अन्तरिक्ष यात्रीहरूका लागि एकदमै उत्साहपूर्ण छ। सौर्यमण्डलबाहिर पृथ्वी आकारको यो पहिलो ग्रह हो, जसमा जीवन सम्भाव्यता उच्च देखिएको छ।
‘टिओआइ ७००’ तारालाई परिक्रमा गर्ने तीनमध्ये यो ग्रहका विशेषता पनि पृथ्वीबासीका लागि चित्तबुझ्दा छन्। यसले पृथ्वीका ३७ दिनमा ‘टिओआइ ७००’ ताराको एक चक्कर मार्छ। यसको तारा सानो भए पनि पृथ्वीले सूर्यबाट पाउने ऊर्जाको ८० प्रतिशत मात्रा बराबर यसले पाउँछ।
यो ग्रहले ताराको चक्कर लाउँदा एकातिर मात्र फर्कने अनुमान गरिएको छ। यो अनुमान सही भए यसको एक पाटोमा सधैं दिनको उज्यालो मात्र हुनेछ।
यही तारा वरपर घुम्ने अरू दुई ग्रह ‘टिओआइ ७०० बी’ र ‘सी’ भने अलग छन्। ताराबाट सबभन्दा नजिक र भित्रको ‘बी’ ग्रह आकारमा र चट्टाने बनावटमा पृथ्वीजस्तै भए पनि यसले दस दिनमै ताराको एक फन्को मार्छ।
दोस्रो ग्रह ‘सी’ को आकार पृथ्वी र वरूण (नेप्च्युन) बीचको छ। यसले १६ दिनमा तारा वरिपरि घुमिसक्ने वैज्ञानिकहरूले बताएका छन्।
नयाँ ग्रह खोज्ने नासाको टेलिस्कोपलाई ‘टेस’ नाम दिइएको छ। नासा प्रधान कार्यालय, वासिङ्टनका एस्ट्रोफिजिक्स डिभिजन डाइरेक्टर पल हर्जका अनुसार टेस अन्तरिक्षमा पृथ्वी आकारका ग्रह पत्ता लगाउन डिजाइन गरिएको हो।
टेस टेलिस्कोपको अर्को मुख्य खोज दुइटा तारा परिक्रमा गर्ने ग्रह हो। ‘टिओआइ १३३८ बी’ नामको ग्रह ‘पिक्टर’ मण्डलमा दुइटा तारा घुम्ने एक मात्र ग्रह हो।
‘ताराहरू नजिकै घुम्ने पृथ्वीजत्रै ग्रह पत्ता लगाउन टेस छाडिएको हो,’ हर्जको भनाइ उद्धृत गर्दै सिएनएनले लेखेको छ, ‘पृथ्वी र अन्तरिक्षमा ठूला टेलिस्कोप हुँदा तारानजिक भएका ग्रह पत्ता लगाउन सहज हुन्छ। टेसका लागि यो नयाँ ग्रहको खोज महत्वपूर्ण छ। अब चाँडै स्पिट्जर नामको टेलिस्कोपले ग्रहको आकार र जीवन सम्भाव्यता निश्चित गर्यो भने विज्ञानमा अर्को जित हुनेछ।’
अन्तरिक्ष यात्रीहरूले ‘टिओआइ ७००’ तारालाई पहिले धेरै तातो होला भन्ठानेका थिए। यसका ग्रह पनि धेरै ताता होलान् र जीवन सम्भाव्यता नहोला भन्ने उनीहरूको अनुमान थियो।
टेस टोलीसँग काम गरिरहेको अनुसन्धान टोलीले यहाँ गल्ती भएको पत्ता लगाएको थियो।
‘जब हामीले ताराको परिधि सच्यायौं, तब एउटा पृथ्वीजत्रै र जीवन सम्भाव्यता भएको पायौं,’ अध्ययन टोलीकी इमिली गिदवर्टको भनाइ उद्धृत गर्दै सिएनएन लेख्छ, ‘थप एघार महिना काम गरेपछि हामीले उक्त तारा र ग्रहहरू सोचेभन्दा कम ताता भएको पत्ता लायौं। यसबाट उक्त ग्रहको अवस्था र वातावरणको नमूना तय गर्न सक्ने देखियो।’
आगामी दिनमा नासाका नयाँ टेलिस्कोपहरूले सहजै ग्रहहरूको वातावरण र अवस्था यकिन गर्लान्। अहिले उनीहरूको अनुमान र विश्वास सबै सही हुन्छ भन्ने छैन। वैज्ञानिक र अनुसन्धाताहरूले टेस टेलिस्कोपबाट पाएका तथ्यांक फरक पर्न पनि सक्छ।
यो ग्रह एकातिर मात्र फर्केर ताराको परिक्रमा गर्ने हुनाले यहाँको मौसम हाम्रा लागि भयानक पनि हुन सक्छ।
(सिएनएन)
