प्रशान्त निराैला , १६७ पटक हेरिएको
शिक्षा कुनै पनि राष्ट्रको विकास र समृद्धिको आधारस्तम्भ हो। विश्वका धेरै विकसित राष्ट्रहरूले शिक्षा क्षेत्रमा उच्च प्राथमिकता दिएका छन्, जसको परिणामस्वरूप तिनीहरूले सामाजिक, आर्थिक, र सांस्कृतिक प्रगति हासिल गरेका छन्। नेपालको सन्दर्भमा सरकारले शिक्षामा २० प्रतिशत लगानी गर्नु अत्यन्तै आवश्यक छ। यसले मुलुकको विकासको गति बढाउन र दीगो विकासका लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न मद्दत पुर्याउँछ।
१. गुणस्तरीय शिक्षाको पहुँच
नेपालमा अझै पनि धेरै विद्यार्थीहरू गुणस्तरीय शिक्षाबाट वञ्चित छन्। ग्रामीण क्षेत्रका विद्यालयहरूमा आधारभूत संरचना, शिक्षण सामग्री, र योग्य शिक्षकहरूको अभाव छ। शिक्षामा २० प्रतिशत लगानीले विद्यालयहरूको सुधार, शिक्षकहरूको प्रशिक्षण, र आधुनिक शिक्षण विधिहरूको प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसले सबै विद्यार्थीहरूलाई गुणस्तरीय शिक्षा प्राप्त गर्न समान अवसर दिन्छ।
२. मानव संसाधनको विकास
शिक्षामा गरिएको लगानीले दक्ष, सीपयुक्त, र उत्पादक जनशक्ति तयार पार्न मद्दत गर्छ। नेपाल जस्तो विकासोन्मुख राष्ट्रमा आर्थिक वृद्धि र औद्योगिकीकरणका लागि दक्ष जनशक्तिको आवश्यकता पर्छ। शिक्षामा २० प्रतिशत लगानीले प्राविधिक र व्यावसायिक शिक्षालाई प्रवर्द्धन गर्दै देशको मानव संसाधनलाई दक्ष बनाउँछ, जसले देशको समग्र आर्थिक प्रगति सुनिश्चित गर्न सकिन्छ।
३. गरिबी र बेरोजगारी निवारण
शिक्षा गरिबी र बेरोजगारी निवारणको महत्वपूर्ण साधन हो। शिक्षित व्यक्ति आत्मनिर्भर बन्न सक्छ र रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गर्न सक्दछ। नेपालमा गरिबी र बेरोजगारी दर उच्च छ, र शिक्षामा २० प्रतिशत लगानीले यो समस्यालाई समाधान गर्न ठोस आधार प्रदान गर्न सक्छ।
४. लैङ्गिक र सामाजिक समानता
शिक्षामा गरिएको लगानीले लैङ्गिक र सामाजिक समानता प्रवर्द्धन गर्न मद्दत गर्छ। नेपालमा महिला, दलित, र अन्य पिछडिएका वर्गहरूलाई शिक्षाको पहुँचमा ल्याउन २० प्रतिशत लगानीले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ। यसले सामाजिक समावेशिता र समानताको वातावरण सिर्जना गर्न मद्दत गर्छ।
५. स्वास्थ्य र जनसांख्यिकीय लाभ
शिक्षित जनसंख्या स्वास्थ्य सम्बन्धी सचेत हुन्छन् र स्वस्थ जीवनशैली अपनाउँछन्। शिक्षामा २० प्रतिशत लगानीले स्वास्थ्य शिक्षा र जनचेतना कार्यक्रमहरू प्रवर्द्धन गर्न सक्छ, जसले समग्र जनसांख्यिकीय लाभ प्रदान गर्छ।
६. नवप्रवर्तन र प्रविधिको विकास
शिक्षा र अनुसन्धानमा गरिएको लगानीले नवप्रवर्तन र प्रविधिको विकासमा ठूलो योगदान पुर्याउँछ। नेपालमा नवप्रवर्तन र प्रविधिको विकासले कृषि, उद्योग, र सेवाक्षेत्रमा नयाँ सम्भावनाहरू खोल्न सक्छ। यसका लागि शिक्षामा २० प्रतिशत लगानी गर्नु आवश्यक छ।
७. दिगो विकास लक्ष्यहरू प्राप्ति
संयुक्त राष्ट्रसंघले निर्धारित गरेका दिगो विकास लक्ष्यहरू (SDGs) मध्ये शिक्षा एक प्रमुख लक्ष्य हो। नेपालको लागि यी लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न शिक्षामा २० प्रतिशत लगानी अनिवार्य छ। यसले मुलुकलाई अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा पनि प्रतिष्ठा बढाउन मद्दत गर्छ।
निष्कर्ष
नेपाल सरकारको शिक्षामा २० प्रतिशत लगानी देशको भविष्य निर्माणका लागि अत्यावश्यक छ। यसले गुणस्तरीय शिक्षा सुनिश्चित गर्दै मानव संसाधनको विकास, गरिबी निवारण, सामाजिक समानता, र दिगो विकासका लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न मद्दत गर्छ। शिक्षामा गरिएको यो लगानी नेपालको दीगो र समग्र विकासको आधार हो।
प्रकाशित मिति: २०२४-०६-२३ , समय : ०७:३४:२४ , ६ महिना अगाडि